Vanuit Facility Camp houdt BaseCamp de ontwikkelingen in en rondom de kantorenmarkt natuurlijk nauwlettend in de gaten. We zien dat de kantorenmarkt niet alleen sterk verandert, maar ook snel verandert.
Mede a.g.v. de pandemie van het coronavirus is thuiswerken massaal geaccepteerd en de recente rentestijgingen hebben een aanzienlijke impact op de investeringen. Bovendien is een energielabel van minstens C sinds 1 januari 2023 verplicht voor kantoorgebouwen. Deze factoren hebben samen geleid tot druk op de waardering van kantoorgebouwen. Welke invloed heeft dit op facility managers en wat zijn de belangrijkste trends voor de komende twee jaren?
Belangrijkste trends in de kantorenmarkt
Vóór 2021 leek de situatie stabiel. De Nederlandse economie en diverse sectoren, waaronder de overheid, de zakelijke dienstverlening en ICT, floreerden. De verschuiving naar thuiswerken had nog niet direct een significante impact op vastgoedwaarderingen, mede door de lage rentetarieven en de onzekerheid over de langetermijneffecten van de pandemie. Na het neerdalen van het pandemiestof en het duidelijker worden van de nieuwe normen van kantoorwerk, beginnen de gevolgen echter steeds zichtbaarder te worden.
De vraag naar kantoorruimte neemt af en verandert van karakter. Daarnaast promoot de overheid duurzame kantoorgebouwen, met een verbod op het verhuren van panden met een energielabel lager dan C. De stijgende rentepercentages maken investeringsbeslissingen nog lastiger. Hierbij de 5 belangrijkste trends binnen de actuele kantorenmarkt.
1. Afnemende geschiktheid van kantooraanbod
Er is een groeiend aantal kantoren dat niet meer voldoet aan de wensen van gebruikers, met name door de snel veranderende vraag. Belangrijk voor de gebruikers zijn de kwaliteit van het gebouw en de locatie (centraal gelegen liefst nabij een intercitystation). Duurzaamheid, vaak gemeten aan de hand van het energielabel, is eveneens een erg belangrijke factor.
Volgens Cobouw, nieuwswebsite over vastgoed en bouw, voldoet 61% van de kantoorgebouwen in september 2023 nog niet aan de vereiste van energielabel C. Vooral kleinere kantoren en gebouwen in het oosten en noorden van Nederland scoren hier laag op.
2. Weinig nieuwbouw na pandemie
In tegenstelling tot eerdere crises in de kantoorsector is er momenteel weinig nieuwbouw, mede door de hoge rente, de bouwkosten en de PAS besluitvorming omtrent stikstof. De verwachte oplevering van nieuwe kantoorgebouwen in 2023 en 2024 is aanzienlijk lager dan in eerdere jaren, wat thans nog een stabiliserend effect heeft op de waarde van bestaande kantoren.
3. Grote gebruikers en hun kantoorbeleid
Grote bedrijven worstelen met hun kantoorbeleid in het licht van de toegenomen thuiswerktrend. Werknemers zijn niet snel geneigd deze verworven vrijheid op te geven, wat leidt tot een lagere bezettingsgraad en minder efficiënt gebruik van grote kantoorgebouwen. In deze tijd zien veel werknemers het als een must om minstens een deel van de werktijd thuis door te brengen, in een thuiskantoor. Werkgevers hebben eigenlijk geen keus dan hierin mee te gaan, vooral omdat zij vaak al te maken hebben met personeelstekorten. Dit zorgt er thans voor dat kantoren zelden optimaal bezet zijn.
4. Voortdurende zoektocht naar flexibiliteit
Kantoorgebruikers zoeken naar meer flexibiliteit in hun huurovereenkomsten, waardoor de trend naar hybride werken en office-as-a-service modellen toeneemt. Grote bedrijven, zoals ING en Microsoft, verkennen nieuwe samenwerkingsvormen met zogenaamde flexaanbieders om deze flexibiliteit te bereiken. Flexibiliteit wordt steeds belangrijker, waardoor de impact hiervan op de kantorenmarkt ook steeds sterker wordt.
5. Herbestemming: een toenemend interessante optie
Voor kantoorgebouwen die minder in trek zijn, wordt herbestemming een steeds aantrekkelijkere optie. Wonen is een voor de hand liggende nieuwe bestemming, vooral gezien het woningtekort in Nederland. Echter, de praktische uitdagingen en locatie specifieke factoren maken dit niet voor elk gebouw haalbaar. Zo is het in de meeste gevallen niet wenselijk, of zelfs niet toegestaan, om woningen te realiseren in een kantorenpand dat midden op een industrieterrein staat.
Goed facility management in de huidige kantorenmarkt
Het is zeker binnen de huidige kantorenmarkt heel belangrijk om optimale aandacht te besteden aan facility management. Denk hierbij onder andere aan hybride werkmodellen, duurzaamheid en energiebeheer, gezondheid en welzijn, flexibiliteit en ruimteoptimalisatie, kostenbeheersing, efficiëntie en voldoen aan wet- en regelgeving. Goed facility management is essentieel voor het aanpassen aan en het succesvol navigeren in de veranderende kantorenmarkt.
BaseCamp Solutions is met de Facility Camp dienstverlening dé ervaren partner voor de volledige ontzorging op het operationele facilitaire vlak. Ben jij benieuwd naar wat wij voor jou kunnen betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
